Znaczenie i koszty bezrobocia - część 2

Straty produkcyjne w gospodarce związane z istnieniem bezrobocia można mierzyć na podstawie tzw. luki produktu krajowego brutto, tj. odchylenia rzeczywistego PKB od jego poziomu potencjalnego. Szerokie badania związków między bezrobociem a PKB zawdzięczamy amerykańskiemu ekonomiście, Arthurowi Okunowi, który w wyniku swych badań sformułował zależność, znaną dziś w literaturze pod nazwą prawa Okuna. Stwierdza ono, że wzrost bezrobocia o jeden punkt procentowy pociąga za sobą spadek PKB w ujęciu rzeczowym o około trzy punkty procentowe.

Rozpatrując koszty bezrobocia na płaszczyźnie makroekonomicznej, należy uwzględnić obciążenia finansowe ponoszone przez państwo z tytułu istnienia bezrobocia. Obciążenia te mają różnorodny charakter. Można je podzielić na koszty bezpośrednie, dotyczące wydatków na bezrobotnych i ich obsługę, oraz koszty pośrednie związane z utratą przychodów budżetowych z tytułu istnienia bezrobocia. Koszty pośrednie są pewnego rodzaju kosztami alternatywnymi, gdyż wskazują na utracone możliwości przychodów budżetowych (jak również przychodów różnych funduszy docelowych) w związku z przesunięciem części siły roboczej z zasobu pracujących do zasobu bezrobotnych.

Koszty bezpośrednie obciążają finanse państwa dotyczące, po pierwsze, zwiększonych wydatków na łagodzenie następstw bezrobocia oraz na programy ograniczania bezrobocia. Chodzi tutaj przede wszystkim o wydatki na zasiłki dla bezrobotnych i aktywne programy rynku pracy, ale przy szerszej interpretacji można tutaj włączyć również zwiększone wydatki na odprawy pieniężne dla osób zwalnianych z pracy, zasiłki pomocy społecznej, wcześniejsze emerytury oraz zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Po drugie, koszty bezpośrednie dotyczą wydatków na funkcjonowanie instytucji obsługujących bezrobotnych w szczególności urzędów pracy. Należy jednak zauważyć, że istnienie bezrobocia pociąga za sobą również zwiększone wydatki na funkcjonowanie instytucji pomocy społecznej, policji, służby zdrowia i szkolnictwa.

Koszty pośrednie obciążające finanse państwa związane są ze zmniejszeniem przychodów budżetowych oraz przychodów różnych funduszy docelowych. Niższe przychody budżetowe wynikają ze spadku wpływów podatkowych w rezultacie spadku zatrudnienia i wzrostu bezrobocia. Chodzi przede wszystkim o zmniejszenie wpływów z podatków bezpośrednich (także w rezultacie zatrudnienia części bezrobotnych w szarej strefie), ale także za podatków pośrednich, gdyż bezrobotni zakupują mniej towarów. Istnienie bezrobocia powoduje również zmniejszenie przychodów funduszy celowych, zwłaszcza funduszu ubezpieczeń społecznych oraz funduszu pracy.

Oprócz skutków makroekonomicznych bezrobocie wywołuje skutki dotyczące poszczególnych bezrobotnych i ich rodzin. Podstawowym mikroekonomicznym skutkiem bezrobocia jest pogorszenie położenia ekonomicznego bezrobotnych i ich rodzin, znajdujące wyraz w obniżeniu standardu konsumpcyjnego i stopnia zaspokojenia potrzeb. Wynika to ze spadku dochodów osób przechodzących z zasobu pracujących do zasobu bezrobotnych. Tylko nieliczni bezrobotni są w stanie utrzymać przez pewien okres wcześniejszy standard życia, finansując swe bieżące wydatki z nagromadzonego wcześniej majątku. Co prawda we współczesnym świecie funkcjonują systemy zasiłków dla bezrobotnych, które osłabiają spadek standardu konsumpcyjnego bezrobotnych, ale trzeba zauważyć, że nie wszyscy bezrobotni są zazwyczaj uprawnieni do otrzymywania tych zasiłków, a ponadto okres ich otrzymywania jest ograniczony.

Prowadzone od wielu lat badania nad reakcjami osób na utratę pracy wskazują na występowanie w tej dziedzinie pewnych prawidłowości. Początkowo bezrobotni przeżywają fazę wstrząsu po utracie pracy, która wiąże się z uczuciem pokrzywdzenia, upokorzenia i lęku przed przyszłością. Następnie wchodzą w fazę optymizmu i nadziei. Licząc na to, że stan bezrobocia jest przejściowy, traktują ten okres jako czas wypoczynku oraz realizacji własnych zainteresowań. Równocześnie podejmują także próby znalezienia nowej pracy wierząc silnie w ich powodzenie. Bezskuteczność starań o pracę prowadzi jednak do fazy pesymizmu i rezygnacji. Pojawiają się kłopoty finansowe, pogarsza się zwykle stan zdrowia oraz rozwijają się negatywne reakcje emocjonalne. Przedłużający się okres pozostawania bez pracy wywołuje fazę fatalizmu i apatii. U bezrobotnych obniża się poczucie własnej wartości oraz motywacja do dalszego, samodzielnego poszukiwania pracy czy zmiany posiadanych kwalifikacji. Następuje zasadnicze ograniczenie zainteresowań i oczekiwań życiowych bezrobotnych, co pogłębia ich izolację społeczną.

Bezrobocie wpływa w istotny sposób na funkcjonowanie rodziny. Dłuższe pozostawanie bez pracy obniża stopę zawierania małżeństw i stymuluje procesy dezintegracyjne w istniejących rodzinach bezrobotnych, wyrażające się m.in. w rozwodach. W rodzinach bezrobotnych słabnie autorytet ojca – żywiciela rodziny, co często przeradza się w demonstrowanie przez niego siły i władzy w stosunku do bliskich. Zjawisko bezrobocia leży często u podstaw przemocy w rodzinie.
Bezrobocie sprzyja rozwojowi patologicznych zjawisk społecznych (przestępczości, narkomanii, alkoholizmu). Wywiera również negatywny wpływ na stan zdrowia bezrobotnych i ich rodzin. Bezrobocie należy niewątpliwe do najbardziej dotkliwych problemów społecznych. Utrzymujące się wysokie bezrobocie może być przyczyną niepokojów społecznych, stanowiąc zagrożenie dla stabilnego rozwoju gospodarki i społeczeństwa.

Statystyka tekstu: znaki - 5482 | słowa - 675 | zdania - 43

Tagi: #

Podobne tematy:
- Znaczenie i koszty bezrobocia - część 1
- Skutki bezrobocia
- Bezrobocie i jego rodzaje
- Znaczenie logistyki w przedsiębiorstwie
- Prawne formy zabezpieczania kredytów - część 4 (ostatnia)

Nowe tematy:
- Likwidacja środka trwałego - jak przeprowadzić
- Lampy kryształowe - Niezwykła elegancja i ponadczasowy styl
- Potrzeby klientów według ekonomii
- Sytuacja firmy Opel na rynku
- Oferta firmy Opel na tle konkurencji
- Historia firmy Opel
- Wybór medium reklamowego
- Osobiste zabezpieczenia wierzytelności
- Formy zabezpieczeń wierzytelności banku
- Controlling w przedsiębiorstwie