Znaczenie i koszty bezrobocia - część 1

Bezrobocie należy do najbardziej palących problemów społecznych współczesnego świata. Przez cały XX wiek zjawisko to znajdowało się w centrum debat społecznych, ekonomicznych i politycznych i wszystko wskazuje na to, że nadal będzie przyciągać uwagę szerokiej opinii publicznej. Wynika to z różnorodnych, dalekosiężnych skutków bezrobocia, odczuwalnych zarówno przez osoby bezrobotne, jak i przez całe społeczeństwa. Mają one swój wymiar ekonomiczny, w tym m.in. finansowy, ale także wymiar społeczny, zwłaszcza socjologiczny i psychologiczny. Właśnie owa wielowymiarowość następstw bezrobocia sprawia, iż zjawisko to jest od wielu lat przedmiotem debat politycznych, m.in. wśród polityków gospodarczych, którzy nie mogą uciec od oceny skutków tego zjawiska i formułowania programów jego redukcji. Przyjrzyjmy się zatem bliżej skutkom bezrobocia, zwłaszcza tym o charakterze ekonomicznym.

Choć bezrobocie jest uznawane powszechnie za zjawisko wywołujące wiele negatywnych następstw i niewątpliwie przekonanie to jest w pełni uzasadnione, to jednak trzeba również dostrzegać jego skutki pozytywne, zwłaszcza w przypadku, gdy nie przekracza ono dopuszczalnych społecznie granic.

Istnienie bezrobocia wzmaga konkurencję o miejsca pracy między potencjalnymi pracownikami. Istotną role w walce konkurencyjnej o miejsca pracy odgrywają kwalifikacje i umiejętności zawodowe osób poszukujących pracy. Rodzi to silną motywację do kształcenia, do zwiększania nakładów na „inwestycje w kapitał ludzki”. Istnienie bezrobocia przyspiesza więc procesy wzrostu poziomu kwalifikacji zawodowych siły roboczej, co ma istotne znaczenie dla długofalowego wzrostu gospodarczego.

Bezrobocie odgrywa istotną rolę w przekształceniach strukturalnych gospodarki, wynikających z różnej w poszczególnych dziedzinach dynamiki postępu technicznego oraz zmieniającej się struktury popytu na towary oraz popytu na pracę. Zwłaszcza w gospodarkach dokonujących transformacji systemowej niezbędne są głębokie procesy restrukturyzacji, wymagające realokacji siły roboczej oraz dostosowania kwalifikacji zawodowych do nowoczesnych wymogów. Przebywanie siły roboczej w zasobie bezrobocia może nie tylko ułatwić niezbędne procesy realokacyjne w gospodarce, zwłaszcza przesunięcia siły roboczej z nieefektywnych do bardziej efektywnych zastosowań, ale także umożliwić pożądane zmiany kwalifikacji zawodowych oraz procesy podnoszenia kwalifikacji.

Właściwe pełnienie przez bezrobocie powyższej funkcji, tzn. funkcji pewnego rodzaju „przystanku” między produkcyjnymi zastosowaniami siły roboczej, wymaga jednak, aby „przystanek” ten nie trwał zbyt długo. Wskazane jest więc maksymalne skracanie okresu trwania bezrobocia, aby zasoby siły roboczej nie straciły swych walorów ekonomicznych.

Zjawisko bezrobocia nie jest bez znaczenia dla skuteczności polityki antyinflacyjnej. Wyższe bezrobocie oznacza osłabienie pozycji pracowników i związków zawodowych w przetargach płacowych z pracodawcami i w związku z tym pociąga za sobą zazwyczaj zmniejszenie presji na wzrost płac, co zgodnie z tradycyjnymi teoriami inflacji prowadzi do osłabienia procesów inflacyjnych. Wzrost bezrobocia osłabia ponadto dynamikę popytu na towary, która odgrywa ważną rolę w kształtowaniu inflacji.

Trzeba niewątpliwie stwierdzić, że polityka antyinflacyjna jest bardziej skuteczna w warunkach wysokiego i rosnącego bezrobocia. Nie należy jednak wysnuwać z tego wniosku, że trzeba świadomie dopuszczać do wzrostu bezrobocia w celu poprawy skuteczności polityki antyinflacyjnej.

Bezrobocie jest ponadto czynnikiem umożliwiającym poprawę efektywności gospodarowania w skali mikroekonomicznej. Groźba utraty pracy zwiększa motywację pracowników do solidnej pracy i większej dyscypliny. Jest również czynnikiem ograniczającym nadmierną płynność zatrudnienia. Istnienie wolnej siły roboczej pozwala ponadto pracodawcom podejmować śmielsze działania w zakresie redukcji nadmiernego zatrudnienia. Można więc powiedzieć, że bezrobocie sprzyja procesom racjonalizacji zatrudnienia na szczeblu mikroekonomicznym i przyczynia się w ten sposób do poprawy efektywności gospodarowania.

Choć wymienione wyżej następstwa bezrobocia odgrywają pewną rolę przy wszechstronnej ocenie tego zjawiska, to jednak o jego doniosłym znaczeniu ekonomicznym i społecznym rozstrzygają skutki negatywne.

Podstawowym makroekonomicznym skutkiem bezrobocia jest utrata produkcji wynikająca z niepełnego wykorzystania zasobów siły roboczej. Istnienie części niewykorzystanego gospodarczo zasobu pracy oznacza, że faktyczny poziom produkcji w gospodarce jest niższy od poziomu potencjalnego. W perspektywie długofalowej oznacza to zarazem zmniejszoną dynamikę wzrostu produkcji.

Wpływ bezrobocia na straty w produkcji dokonuje się nie tylko bezpośrednio, poprzez istnienie niewykorzystanego potencjału siły roboczej, ale również bezpośrednio, poprzez obniżenie przeciętnej wydajności pracy. Bezrobocie jest bowiem okresem dezaktywizacji zawodowej siły roboczej, w czasie którego następują procesy ubytku kapitału ludzkiego, mającego zasadnicze znaczenie dla wydajności pracy w okresie ponownego zatrudnienia.

Statystyka tekstu: znaki - 5175 | słowa - 617 | zdania - 38

Tagi: #

Podobne tematy:
- Znaczenie i koszty bezrobocia - część 2
- Skutki bezrobocia
- Bezrobocie i jego rodzaje
- Znaczenie logistyki w przedsiębiorstwie
- Prawne formy zabezpieczania kredytów - część 4 (ostatnia)

Nowe tematy:
- Potrzeby klientów według ekonomii
- Sytuacja firmy Opel na rynku
- Oferta firmy Opel na tle konkurencji
- Historia firmy Opel
- Wybór medium reklamowego
- Osobiste zabezpieczenia wierzytelności
- Formy zabezpieczeń wierzytelności banku
- Controlling w przedsiębiorstwie
- Czy giełda to odbicie sytuacji gospodarczej kraju
- Giełda jako wskaźnik koniunktury ex-ante